Θάλεια Κωστοπούλου DDS, MSc, Healthcare- Mentor
Οταν συμβαίνουν ανατροπές στη ζωή- κρίση, πανδημία, σοκ- χρειαζόμαστε να έχουν κάτι να απευθυνθούμε στις φάσεις αυτές , ώστε να μπορέσουμε να κρατηθούμε και να επανέλθουμε στην ισορροπία.
Τι είναι αυτό; Σταθερές αξίες στη ζωή μας και πράγματα που μπορεί να μας δώσουν δύναμη και χαρά. Δηλαδή όλα αυτά για τα οποία θα νιώθαμε ευγνωμοσύνη που τα έχουμε στη ζωή μας.
Ευγνωμοσύνη σημαίνει να αξιολογώ, να εκτιμώ και να ευχαριστώ για αυτά που έχω.
Μα όταν εντοπίζω ό,τι πολύτιμο έχω στη ζωή μου και το αξιολογώ, τότε σίγουρα το αξιοποιώ ακόμα περισσότερο.
Ευγνωμοσύνη λοιπόν για όλα όσα έχω, για τα αυτονόητα, για αυτά που θεωρώ δεδομένα, αλλά που μόνο αν τα χάσω θα τα εκτιμήσω. Ειλικρινά, μέχρι πριν από την πανδημία, πόση σημασία δίναμε στη χαρά που παίρνεις να αγκαλιάσεις έναν φίλο που τον συναντάς στο δρόμο; Γιατί να χρειάζεται να στερηθούμε κάποια αυτονόητα πράγματα για να τα εκτιμήσουμε; Ας τα εκτιμήσουμε όσο τα έχουμε
Ο Anton Bizzel MD λέει χαρακτηριστικά: “ μην περιμένετε τις διακοπές για να εκφράσετε την ευγνωμοσύνη σας για να νιώσετε ότι περνάτε καλά. Σκεφτείτε για πόσα πράγματα μέσα στην καθημερινότητά σας είστε ευγνώμονες”.
Ο Martin Seligman, ιδρυτής του κλάδου της Θετικής Ψυχολογίας στην Αμερική, απέδειξε το 2005 μαζί με τους συνεργάτες του, ότι τα άτομα που εστιάζουν στην ανασκόπηση των θετικών γεγονότων στη ζωή τους και εκφράζουν συναισθήματα ευγνωμοσύνης γι αυτά, βιώνουν περισσότερη χαρά, είναι πιο κοινωνικά και έχουν περισσότερη ενέργεια.
Δεν μπορούμε πάντοτε να αλλάξουμε τις συνθήκες που επικρατούν στη ζωή μας μπορούμε όμως πάντα να επιλέξουμε με ποιο τρόπο θέλουμε να τις νοηματοδοτούμε, πώς θέλουμε να επιδρούν οι συνθήκες πάνω μας. Ο Επίκουρος έλεγε ότι δεν είναι τα γεγονότα αυτά καθαυτά που μας προβληματίζουν, αλλά ο τρόπος που τα βλέπουμε.
Φαίνεται ότι άνθρωποι που εκφράζουν ευγνωμοσύνη στη ζωή τους, τείνουν να είναι πιο ευγενικοί, πιο συμπαθείς, πιο πνευματικοί, να συγχωρούν περισσότερο και να εστιάζουν λιγότερο στα υλικά αγαθά, γιατί νιώθουν πληρέστεροι και με νόημα στη ζωή τους.
Με τα μάτια της ευγνωμοσύνης δίνουμε σημασία στα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα από εμάς και αυτό δίνει νόημα στη ζωή μας, την κάνει πιο πλούσια και πιο ουσιαστική.
Αλλά μέσα από αυτό το αίσθημα που δημιουργείται, νιώθουμε και εμείς πιο άξιοι και με περισσότερη αυτοεκτίμηση. Παράλληλα οι άνθρωποι που εκφράζουν ευγνωμοσύνη φαίνεται να έχουν πολύ καλύτερες σχέσεις με τους γύρω τους. Και αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη απόλαυση της ζωής.
Πράγματι, η έκφραση της ευγνωμοσύνης είναι από τα κύρια στοιχεία απόλαυσης στη ζωή. Με την έκφραση ευγνωμοσύνης αυξάνεται η ικανότητά να απολαμβάνουμε την ζωή μας, καθώς παρατηρούμε περισσότερο τα εφόδια που έχουμε, εκτιμούμε τις θετικές εμπειρίες μας και ενισχύουμε τον θετικό τους αντίκτυπο στη ζωή μας.
Άλλο στοιχείο που δίνουν απόλαυση κατά τους Βryant και Veroff (2007), είναι η ευχαρίστηση για πράγματα που μας κάνουν να νιώθουμε περήφανοι. Επίσης απόλαυση προσφέρει ο εντυπωσιασμός από κάτι που μας προκαλεί δέος, καθώς και η ευχαρίστηση που προέρχεται από σωματικές απολαύσεις. Η ευχαρίστηση βέβαια αυτή συνήθως έχει πολύ μικρότερη διάρκεια από ό,τι έχουνε οι άλλες, οι ψυχικές ικανοποιήσεις.
Η ευγνωμοσύνη δίνει χαρά στη ζωή γιατί ενισχύει την εκτίμηση των θετικών γεγονότων της ζωής. Μας κάνει να δίνουμε περισσότερη σημασία και αξία σε πράγματα που συνήθως θεωρούμε αυτονόητα ή προσπερνάμε ως συνηθισμένα.
Όταν είμαι στην κατάσταση της ευγνωμοσύνης και νιώθω πραγματικά χαρούμενος για αυτά που έχω στη ζωή μου και ευγνώμων, σημαίνει ότι έχω αίσθημα πληρότητας, ικανοποίησης και χαράς.
Η ευγνωμοσύνη φαίνεται να είναι αντίδοτο και για το άγχος κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Τα συνεχή παράπονα ανεβάζουν τα επίπεδα της κορτιζόλης γιατί εστιάζουμε στην έλλειψη, στην απειλή, στη δυσκολία, επομένως ανεβαίνει το στρες και έτσι επιδεινώνεται η υγεία μας.
Στον αντίποδα, η θετική επίδραση της ευγνωμοσύνης είναι αδιαμφισβήτητη και επιστημονικά τεκμηριωμένη στην υγεία. Εξασφαλίζει την πολυπόθητη συνοχή στη λειτουργία μεταξύ καρδιάς και νόησης, και προκαλεί συνθήκες ομοιόστασης συνολικά των συστημάτων του οργανισμού, με κυρίαρχα το νευρικό και το ορμονικό, τα οποία αλληλοεπηρεάζονται.
Ετσι τα άτομα με θετική σκέψη και έκφραση ευγνωμοσύνης για τη ζωή τους εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα στρες και επομένως χαμηλότερη πίεση, λιγότερα καρδιακά προβλήματα, ισχυρότερο ανοσοποιητικό και περισσότερη ευεξία.
Παράλληλα, διάφορες μελέτες δείχνουν πολύ στενή σύνδεση ανάμεσα στην διαδικασία της ευγνωμοσύνης και στην ισορροπημένη διανοητική και πνευματική κατάσταση.
Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που καλλιεργούν στη ζωή τους την ευγνωμοσύνη εμφανίζουν αλλαγές στον προμετωπιαίο λοβό κάτι που τους κάνει να μπορούν πιο εύκολα μετά να νιώθουν ευγνωμοσύνη και στο μέλλον με άλλες αφορμές. Και είναι φυσικό να συμβαίνει αυτό, αφού γνωρίζουμε πλέον για την νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου δηλαδή για τα νέα μονοπάτια, τις νέες νευροσυνδέσεις που δημιουργούνται στον εγκέφαλο μας ανάλογα με τις συνήθειες που ακολουθούμε καθημερινά.
Εκφραση ευγνωμοσύνης δεν σημαίνει ότι επαναπαυόμαστε σε αυτά που έχουμε και ότι ικανοποιούμαστε με τα λίγα ή ότι εκφράζουμε μοιρολατρία.
Αντιθέτως!! Η εστίαση μας στα θετικά, διαδικασία που προϋποτίθεται για την ευγνωμοσύνη, μας κάνει να νιώθουμε περισσότερο ενθουσιασμό και αποφασιστικότητα για τη ζωή, μία εγρήγορση και μία διάθεση δημιουργικότητας, κάτι που οδηγεί και στην εκπλήρωση των στόχων μας. Και βέβαια όλα αυτά κρατούν την κατάθλιψη μακριά από την γκάμα των διαθέσεων και των συναισθημάτων μας.
Σε κάποιους ανθρώπους υπάρχει μία έμφυτη τάση να βλέπουν συνολικά τη ζωή με αποδοχή και ευγνωμοσύνη, ακόμη και όταν αυτά που τους συμβαίνουν δεν είναι πάντα καλά και ευχάριστα. Δέχονται ότι οι δυσκολίες υπάρχουν για όλους, δεν λένε γιατί σε μένα. Αντιθέτως σκέφτονται γιατί όχι και σε μένα και αγκαλιάζουν με αποδοχή ό,τι τους έρχεται στον δρόμο τους. Χαρακτηρίζονται από ανθεκτικότητα, η οποία τους δίνει τη δύναμη να ανακάμπτουν γρήγορα, μετά από τις αντιξοότητες.
Η εξοικείωση με τη διαδικασία της ευγνωμοσύνης οδηγεί τελικά στο να αξιολογούμε ακόμα και τις δύσκολες εμπειρίες με έναν θετικό τρόπο, για διάφορους λόγους, όπως για παράδειγμα:
-γιατί μας προσθέτουν εμπειρία,
-γιατί ακόμα και στα δύσκολα μπορεί να βρεθούν άνθρωποι γύρω μας να μας συμπαρασταθούν,
-γιατί δεθήκαμε περισσότερο με αυτούς τους ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα μας,
-γιατί τελικά τα καταφέραμε να ανταπεξέλθουμε και γίναμε πιο δυνατοί,
-γιατί ακόμα και οι μεγαλύτερες απώλειες μπορεί να μας αφήσουν θετικές αναμνήσεις και
-γιατί σίγουρα όλα αυτά μας κάνουν δυνατότερους.
Η αποδοχή και το καλωσόρισμα των οποιωνδήποτε συνθηκών στη ζωή, χωρίς διαχωρισμό καλού ή κακού, περικλείει μέσα της μία ευγένεια και μία μεγαλοσύνη που προκύπτει κατευθείαν από την καρδιά και δεν περνάει από τον λογικό νου. Και σίγουρα προϋποθέτει αρκετή δόση εμπιστοσύνης στη ροή της ζωής και μία βαθειά πίστη πως όσα συμβαίνουν, μακροπρόθεσμα είναι για καλό. Είναι αυτή η συνειδησιακή ωριμότητα που οδηγεί στην έλλειψη απαίτησης και την αναγνώριση ότι η μόνη πραγματικότητα είναι αυτό που ζούμε την κάθε στιγμή.
‘Οταν καταφέρνουμε να αισθανόμαστε ευγνωμοσύνη για το σύνολο της ζωής μας, είναι αυτό που τελικά μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα, χαρούμενα, ευδαιμονικά.
Η ευγνωμοσύνη δηλαδή, μας δημιουργεί αίσθημα αυτάρκειας και επομένως ζούμε σε μία κατάσταση αφθονίας και ευδαιμονίας, που είναι και το ζητούμενο. Και μην ξεχνάμε ότι η αφθονία έλκει αφθονία. Οταν αισθανόμαστε πλούσιοι και αυτάρκεις, τότε πραγματικά έλκουμε και τις αντίστοιχες καταστάσεις σε υλικό επίπεδο.
Ανοίξτε λοιπόν νέα μονοπάτια ευδαιμονίας, ευγνωμοσύνης, θετικής σκέψης και ευεξίας σωματικής, ψυχικής και πνευματικής, καλλιεργώντας στη ζωή σας την ευγνωμοσύνη.
Στο επόμενο άρθρο https://tkhealthmentor.gr/eugnomosini-texnikes-exaskisis/ αναφέρονται μερικές τεχνικές που μπορεί να μας βοηθήσουν να εντάξουμε τη νοοτροπία της ευγνωμοσύνης στην καθημερινότητά μας και να απολαμβάνουμε τις ευεργετικές επιρροές της.
